Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna

Czerniak; CC BY-SA 3.0; LWozniak&KWZielinski; https://pl.wikibooks.org/wiki/Atlas_histopatologii_guz%C3%B3w_sk%C3%B3ry

To nie była zaplanowana notka – w planach czeka cała kolejka artykułów mniej lub bardziej rozgrzebanych, jednak (po raz kolejny zresztą) inspiracja wygrała z kalkulacją i znaleziony przypadkiem artykuł wyprzedził wcześniej obiecane kilku osobom teksty. Ot, ciekawostka, która wpadła mi w oko i już nie chciała się odczepić. Być może i wam wyda się interesująca. Może nawet kiedyś komuś pomoże.

O czerniaku zapewne słyszał każdy, niezależnie od tego w jakim stopniu interesuje się medycyną. Ten słynny ze swego agresywnego potencjału nowotwór złośliwy wywodzi się z komórek barwnikotwórczych (wytwarzających melaninę), melanocytów, zazwyczaj zlokalizowanych w dolnej części naskórka (ale też w oponach mózgowych tudzież oczach chociażby – stąd i tam może rozwinąć się czerniak – czy to tęczówki, czy naczyniówki, czy ciała rzęskowego, nie tylko u człowieka zresztą), rzadziej – w nabłonku pokrywającym błony śluzowe.

Nowotwory spoza pakietu, czyli nie tylko czerniak

Rak z komórek Merkla; flickr, AJC ajcann.wordpress.com; CC BY-NC 2.0

Jeśli pamiętacie zeszłoroczne przepychanki i awantury wokół słynnego “pakietu onkologicznego”, być może utkwiła wam też w pamięci jedna z mniej eksponowanych w mediach odsłon okołopakietowych konfliktów. Sam pakiet teoretycznie miał (dziś już wiemy, że teoria nie do końca pokryła się z praktyką) ułatwić chorym dostęp do diagnostyki i terapii nowotworów, przyspieszyć moment postawienia rozpoznania oraz samo leczenie, by zmaksymalizować szanse pacjentów na powrót do zdrowia. Natomiast już pod koniec roku, jeszcze zanim rewolucyjne rozwiązania zostały nam zaaplikowane, okazało się, że wcale nie wszystkie nowotwory zdaniem decydentów na ich uwagę zasługują.  Swoim zaniepokojeniem w tej kwestii podzieliła się w prasie medycznej prof. Joanna Maj, krajowa konsultantka w dziedzinie dermatologii i wenerologii.

Rak z komórek Merkla; nawrót po doszczętnym usunięciu zmiany; CC BY-NC-SA 3.0; http://www.cancerjournal.net/article.asp?issn=0973-1482;year=2010;volume=6;issue=3;spage=382;epage=384;aulast=Fakiha

Rzecz utkwiła mi w pamięci z powodu zabawnej koincydencji – otóż news dotarł do mnie właśnie podczas sympozjum dotyczącego patologii skóry, podczas wykładów i warsztatów dotyczących zarówno chorób zapalnych (łuszczyca, rozmaite liszaje, toczeń, etc), jak i pojawiających się w skórze nowotworów. Koincydencja, owszem, zabawna, jednocześnie jednak sama nowina wcale mnie nie rozbawiła. W swojej wypowiedzi prof. Maj donosiła, iż z dostępu do priorytetowej diagnostyki i możliwie szybkiego leczenia Ministerstwo Zdrowia postanowiło wyłączyć pacjentów z podejrzeniem nowotworów złośliwych skóry (z wyjątkiem czerniaka na szczęście).

Ser z czekoladą, czyli w kuchni u patologów

Torcik czekoladowy Maćka; fot. Maciek Topolski

Ten tekst wykluwał się dość długo. Pomysł niby był, ale nie bardzo chciał przybrać sensowną formę. Ewidentnie brakowało jakiegoś kopniaka. Traf chciał, że bodźca dostarczył w końcu prestiżowy periodyk medyczny, NEJM, czyli The New England Journal of Medicine, a właściwie zderzenie tegoż z parą moich znajomych. Podczas porannego przeglądu prasy, otóż, trafiłam w NEJM na opis twardzieli (rhinoscleroma), dość rzadkiego, a efektownego, przewlekłego schorzenia bakteryjnego, no i – jak to ja – postanowiłam znaleziskiem podzielić się ze światem. Tak, na portalu społecznościowym. Niektórzy wklejają w takich miejscach zdjęcia kotków, inni – posiłków, jeszcze inni nurzają się w patologiach, co z kolei niekiedy uderza w osoby postronne. Osoby postronne, wiedząc w jak patologicznym środowisku się obracają, winny być, co prawda, przygotowane na takie niespodzianki, jednak czasem, zwłaszcza gdy kolizja przypada na czas posiłku, bywają hmmm… nieco zdeprymowane. Kolega Maciuś podszedł do sprawy filozoficznie. Spożywając właśnie torcik czekoladowy z serem, zadeklarował, że nijakie narośle od podobnych delicji go nie oderwą; więcej emocji okazała koleżanka Magdalena, której stosunek do kanapki z pastą rybną i pomidorem uległ w kolizji z rzeczywistością pewnemu nadszarpnięciu. Spontanicznie – w uznaniu dla Maćkowego spokoju ducha – obiecałam mu zadedykować artykuł adekwatny do spożywanych treści, Magdalena w ramach zadośćuczynienia za kanapkę również zażądała kulinarnej satysfakcji. Dedykuję rzecz zatem Maćkowi i Magdzie kulinarnie przez literaturę medyczną poszkodowanym.