Puszek kłębuszek, zdobywca serduszek

Fibroelastoma papillare, na zdjęciu po lewej stronie zanurzony w wodzie, by lepiej uwidocznić pierzastą strukturę; CC BY-NC 3.0; http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3543966/

Puszek kłębuszek może wam się kojarzyć z piosenką młodej Kukulskiej, zapewniam jednak wszystkich, że wpis nie dotyczy ani psów (ani kotów czy króliczków), ani samej piosenkarki. Będzie tradycyjnie, czyli patologicznie. Puszkiem kłębuszkiem otóż ochrzcił kolega pewien rzadki nowotwór serca. Tak, dobrze usłyszeliście – serca. W sercu również może rozwinąć się nowotwór, jakkolwiek – trzeba to podkreślić – niezwykle rzadko. Pierwotne nowotwory serca są naprawdę rzadkie – są przyczyną zaledwie 0,4-0,8% wszystkich zabiegów chirurgicznych obejmujących ten narząd (choć niekiedy znajduje się je podczas takich operacji przypadkowo), spotyka się je w około 200 przypadkach na 1 000 000 badań sekcyjnych. Co innego przerzuty czy nacieki z zewnątrz – te można w sercu znaleźć według części autorów nawet u 5% chorych zmarłych z powodu chorób nowotworowych.

Astrocyty tworzą nowe neurony po udarze

Obraz TK prawostronnego udaru niedokrwiennego mózgu (ciemniejsza plama po lewej stronie zdjęcia); Lucien Monfils; Wikipedia; CC BY-SA 3.0

Udar mózgu to trzecia co do częstości przyczyna zgonów w Polsce – co roku  występuje u ok. 70 tysięcy (niektóre źródła mówią o 80 czy nawet 90 tysiącach) Polaków, przyczyniając się do śmierci około połowy spośród nich. Jednocześnie jest to trzecia przyczyna niepełnosprawności ludzi po czterdziestym roku życia. Chorzy po udarze niejednokrotnie wymagają długotrwałej, często kosztownej, a przede wszystkim szybkiej (z czym różnie w Polsce bywa) rehabilitacji. Przed poważnymi konsekwencjami po części może uchronić szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie leczenia, jednak nadal niewiele możemy zrobić z trwałymi uszkodzeniami wynikłymi z obumarcia komórek nerwowych.

Lokalizacja hipokampa w ludzkim mózgu; 20th U.S. edition of Gray’s Anatomy of the Human Body; Wikipedia; public domain

Znakomita większość (ok. 80%) udarów to udary niedokrwienne, a ich patomechanizm nie różni się zasadniczo od patomechanizmu zawału serca. Prawidłowa czynność mózgu ściśle zależy od przepływu dostarczającej mu tlenu i glukozy krwi. Zamknięcie światła naczynia doprowadzającego krew do danego rejonu mózgowia (np. przez zakrzep czy materiał zatorowy) powoduje martwicę tego obszaru, jeśli naczynie nie zostanie „odetkane” wystarczająco szybko. A na regenerację zniszczonych komórek nerwowych na razie niestety nie bardzo możemy liczyć.